Burun septumunun yani burun deliğini ikiye ayıran kıkırdak ve kemik yapının eğriliğidir. Bu durum, genellikle doğuştan gelir veya travma sonucu oluşur. Burun tıkanıklığı, nefes alma zorluğu ve sık sinüs enfeksiyonlarına yol açabilir. Tedavi genellikle cerrahi düzeltme, yani septoplasti ile yapılır. Septum deviasyonu, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Nefes alma problemi olan kişiler doktora başvurmalıdır.
Septum Deviasyonu Belirtileri Nelerdir?
Burun deliklerinden biri ya da her ikisinde sürekli ya da zaman zaman tıkanıklık hissedilir. Tıkanıklık özellikle soğuk algınlığı veya alerji dönemlerinde artabilir. Özellikle deviasyonun olduğu tarafta nefes almak zorlaşır. Bu durum genellikle uyku sırasında daha belirgin hale gelir. Nazal septumun eğrilmesi, burun içindeki mukozanın kurumasına ve hassaslaşmasına neden olabilir. Bu durum sık burun kanamalarına yol açabilir. Septum deviasyonu, burun içindeki hava akışını bozarak sinüslerde basınç oluşturabilir. Bu da baş ağrısına veya yüz bölgesinde basınç hissine neden olabilir. Burundaki hava yollarının daralması, yüz ve burun çevresinde rahatsız edici bir baskı hissine yol açabilir.
Burun tıkanıklığı nedeniyle kişi gece boyunca ağızdan nefes alabilir. Bu durum sabah ağız kuruluğuna ve horlamaya sebep olabilir. Horlamaya neden olabilir. Daha ileri vakalarda uyku apnesi (uyku sırasında kısa süreli solunum durması) görülebilir. Septum eğriliği, sinüs drenajını engelleyebilir ve tekrarlayan sinüs enfeksiyonlarına yol açabilir. Burun hava yollarının daralması, koku alma fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir. Eğer bu belirtiler yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa, bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanına danışın. Septum deviasyonu sonrası, tanı ve tedavi seçeneklerini değerlendirmek faydalı olacaktır. Tedavide ilaç tedavisi veya cerrahi yöntemler (septoplasti) uygulanabilir.
Septum Deviasyonu Neden Olur?
Bazı bireylerde septum, anne karnında gelişim sürecinde eğri bir şekilde oluşabilir. Genetik yatkınlık da bu duruma zemin hazırlayabilir. Aile bireylerinde septum deviasyonu öyküsü varsa, aynı durumun görülme olasılığı artar. Yüz bölgesine alınan darbeler, kazalar veya spor yaralanmaları septumun eğrilmesine yol açabilir. Çocukluk döneminde alınan darbeler, septumun gelişim sürecini olumsuz etkileyerek eğriliğe neden olur. Doğum sırasında bebeğin burun bölgesine uygulanan baskılar yol açabilir. Zor doğumlarda burun kıkırdağı zarar görebilir ve bu da eğrilik oluşturabilir.
Burun yapısı, yaşla birlikte değişebilir ve zamanla septumda kayma veya eğrilik gelişebilir. Yaşlanma sürecinde kıkırdak dokusundaki değişiklikler bu durumu tetikleyebilir. Çocukluk ve ergenlik döneminde burun kemik ve kıkırdak yapısının orantısız büyümesi, septumun eğilmesine neden olabilir. Septum deviasyonu, burun tıkanıklığı, burun kanaması, horlama ve uyku apnesi gibi problemlere yol açar. Tedavi semptomların şiddetine bağlıdır. İleri vakalarda cerrahi müdahale (septoplasti) gerekebilir.
Septum Deviasyonu Nasıl Tedavi Edilir?
Septum deviasyonu yapısal bir problem olduğu için genellikle ilaçlarla tamamen düzeltilemez. Dekonjestanlar, burun tıkanıklığını azaltarak solunumu kolaylaştırır. Ancak uzun süreli kullanımı önerilmez. Antihistaminikler, alerji kaynaklı semptomları hafifletmek için kullanılır. Nazal steroid spreyler, burun içindeki iltihaplanmayı ve şişliği azaltır. Semptomları hafifletebilir. Bu tedaviler geçici bir rahatlama sağlar ancak sorunun kaynağını ortadan kaldırmaz. Kalıcı çözümü cerrahi müdahaledir. Septoplasti adı verilen bu işlemde, eğri septum düzeltilir ve burun içindeki hava yolları açılır. Operasyon genellikle genel veya lokal anestezi altında yapılır. Cerrah, burun içine küçük bir kesik atarak eğri kıkırdak ve kemik yapılarını düzeltir. Gerektiğinde fazla doku çıkarılır.
Ameliyat sonrası genellikle 1-2 hafta içinde iyileşme başlar. Burun içinde hafif şişlik ve kabuklanma oluşabilir ancak zamanla düzelir. Hasta, ameliyat sonrasında burundan rahat nefes alabilir. Nadir durumlarda kanama, enfeksiyon veya burun şeklinin değişmesi gibi komplikasyonlar olabilir. Cerrahi müdahaleyi ertelemek isteyen hasta için alternatif yöntemler değerlendirilir. Fizyoterapi, burun kaslarını rahatlatmak ve solunumu kolaylaştırmak için uygulanabilir. Alerjenlerden uzak durmak, burun kuruluğunu önlemek semptomları hafifletir. Septum deviasyonu tedavisinde asıl çözüm genellikle cerrahidir. Ancak semptomları hafifletmek için medikal tedavi de bir seçenek olabilir. Tedavi yöntemine karar vermek için bir kulak burun boğaz uzmanına danışılması önemlidir. Tedavi, hastanın yaşam kalitesini artırarak solunum problemlerini ortadan kaldırabilir.